Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit belangrijkste gewest met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep over 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 een Acte van Staatsregeling aangenomen, waarmee een antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werd onderverdeeld in acht departementen met zo heel wat geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement met Texel
het departement met een Amstel
het departement betreffende een Delf
Tevens lagen tevens dit departement aangaande een Schelde en Maas en dit departement van de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed de nieuwe rangschikking niet en na de instelling in 1801 betreffende dit Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld overeenkomstig de oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werden dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland voor Utrecht gevoegd tot dit département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden aangaande een Maas.
Na een Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, bleef de opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet met 29 maart 1814 werden een departementen verwisselen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden betreffende een Maas werden verenigd in een provincie Holland. Via minister Van Maanen werden in de grondwetcommissie alsnog de titel Holland en West-Friesland voorgesteld "om aan het verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch het werden door de rest aangaande een commissie verworpen.[2]
De nieuwe provincie kreeg in 1814 2 gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour van Friesland naar Holland, maar ons deel over Hollands Brabant was bij Noord-Brabant en in 1815 werd ook het laatste Hollands Brabant, nederland over Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werden in 1820 een grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde een dominantie te beperken werden Holland voor een grondwetsherziening over 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzakelijkheid hiertoe werden in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate vanwege Amsterdam, dat in 1838 dit provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag gaan ten gunste betreffende Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende staat over Amsterdam en drong men met op het herstel van de verdeling zoals deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Hier werd echter niet met tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die voor Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel over een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij de provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit over Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was daar enig tijd sprake over ons samenvoeging met een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk het die uitstippelen met een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, de IJsselmeerpolders en ons deel met Friesland
Noord-Holland bestaan grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, een Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst de provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via medicament betreffende de Houtribdijk en Hollandse Brug met een provincie Flevoland en in het noorden door middel over een Afsluitdijk met een provincie Friesland.
Een provincie kan geraken onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en voorheen dit IJ) wanneer grens werkt.
Ten zuiden betreffende het Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden over Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en tevens dit Gooi, tevens een dichtbevolkt gebied, maar met ons landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en ook niet volkomen vlak).
Ten noorden betreffende het Noordzeekanaal bevinden zich een Zaanstreek en overige, kleinere, delen en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de plaats Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel over een provincie ook landelijker gebieden: Waterland, de omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in dit noorden een Kop aangaande Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
Een westkust met de provincie is grotendeels door duinen beschermd. Hier liggen bekende nuttige referentie badplaatsen zodra Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Waar een duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werd de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden van dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel over Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en andere industrie: het is dit westelijk gebied met het Noordzeekanaal, met wanneer middelpunt de haven en sluizen over IJmuiden. Ten noorden over Kennemerland ligt een antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt over dit schiereiland de marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven voor Texel.
Met de oostkust liggen historische steden zodra Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en tevens het eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn dit IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal betreffende de daarin, weet vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams de meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. Een meest organische dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, op welke manier meer dit lokale dialect aangaande een standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en dit Wierings hebben een enorm eigen karakter.
Precies mits in andere dialectgebieden kan zijn in Noord-Holland sprake betreffende ons teruggang aangaande een dialecten. Toch bestaan sommige dialecten nog opvallend vitaal. Betreffende name het Volendams is ter plaatse alsnog heel meestal gesproken. Andere dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Dit IJ anders kan zijn vanouds een barrière en het blijkt verder uit de dialecten. De dialecten ten noorden met het IJ zijn een meest afwijkende.
Bij dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden betreffende het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op de dialecten betreffende Zuid-Holland en geraken taalkundig ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, met ook Noord- indien Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers bestaan, vallen in een Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten met vanouds geïsoleerde gemeenschappen als Volendam, Egmond of een Waddeneilanden beschikken over ons heel eigen ontwikkeling doorgemaakt Klik hier en bestaan op enkele punten enorm conservatief gebleven, waar ze zich op overige punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daarom bijzonder scherp van de omliggende dialecten zijn kunnen afwijken.
Een rangschikking aangaande een dialecten boven dit IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot meerdere polemieken in de taalwetenschap. Veelal is op de verwantschap betreffende dit Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over veel achterbaks met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nimmer volstrekt kunnen vervangen, waardoor Friese vormen en constructies nog voortleven in een dialecten. Alhoewel die theorie veel aanhang heeft, is ze door verschillende taalkundigen met de hand gewezen en zullen anker de Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, opgericht op 2 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland zodra enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht van een besturen betreffende een recreatieschappen vanwege de ontwikkeling, vatbaarheid, het beheer en onderhouden aangaande 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, dit bedrijf Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee omvangrijke nationale parken: het Nationaal Park Duinen met Texel (de gehele westzijde van Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook met Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Daarnaast bestaan er in Noord-Holland ons tiental andere via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (over Wijk aan Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan er in Noord-Holland alsnog vele overige vollere en kleinere natuurgebieden, zoals dit Goois Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, dit Balgzand en de Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel over dit item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn vanaf dit jaar ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort